Η ποιητική των χάκερ

McKenzie Wark

Ένα μανιφέστο των χάκερ

Μετάφραση: Νεκτάριος Καλαϊτζής

Εκδόσεις Scripta

Στο μανιφέστο των χάκερ ο Wark McKenzie προσπαθεί να ορίσει όλη αυτή την αχαρτογράφητη ακόμη περιοχή των ηλεκτρονικών υπολογιστών και της πληροφορικής διάχυσης που αυτοί επέβαλαν. Το υβριδικό περιβάλλον μιας αλληλεπιδραστικής επικοινωνίας, που διατρέχει με αστραπιαίες ταχύτητες τις οθόνες και μας καθηλώνει σε μια δυνητική συμμετοχή, στην ψευδαίσθηση μιας ακαριαίας πλανητικής γειτνίασης. Τα πάντα σήμερα μετατρέπονται σε ψηφιοποιημένες πληροφορίες, σε πληροφορίες που συσσωρεύονται στο χωρικό μέγεθος της υπολογιστικής μνήμης. Ένα μέγεθος που δεν θα μπορούσε να μην υπολογιστεί και οικονομικά, να μη μετατραπεί κι αυτό σε μια ψηφιακή επιχείρηση.

Ο Wark απέναντι σε αυτό το ασφυκτικό περιβάλλον του ελέγχου και της εμπορευματοποίησης που έχει υποστεί η πληροφορία, διερευνά, με μια κρυπτομαρξιστική διάθεση, τον αμφιλεγόμενο κόσμο των χάκερ, που ενώ από τη μια κατέχουν μια ηγετική πλέον παρουσία μέσα σ' αυτό το περιβάλλον, από την άλλη, και εσχάτως, αναλαμβάνουν μια δραστηριότητα που υπονομεύει αυτή ακριβώς την εμπορευματοποίηση του χώρου. Από μηχανικοί των υπολογιστών και εξπέρ της ηλεκτρομηχανολογίας, οι χάκερ έχουν αποκτήσει πλέον τη φήμη των αναρχικών του Διαδικτύου, των νεορομαντικών του κυβερνοδιαστήματος. Το χάκεμα, αυτή η εργασία πάνω στο «δυνητικό πλεόνασμα του πραγματικού», όπως το ορίζει ο Wark, εκφράζει πλέον και μια πολιτική στάση, ένα αίτημα επαναδιατύπωσης εννοιών όπως αυτές της ελευθερίας, της ιδιοκτησίας, της διακίνησης, των πνευματικών δικαιωμάτων στο διαδικτυακό χώρο. Ενώ ο χάκερ επιθυμεί τον ιδιοκτησιακό χαρακτήρα της πληροφορικής παραγωγής, για βιοποριστικούς και μόνο λόγους, ο δυνητικός χαρακτήρας του χακέματος στην πραγματικότητα παραμένει έξω από αυτή την αντικειμενοποίηση. Η ψυχή του χάκερ ανήκει στη διαφυγή του. Εκεί που διασώζεται, άλλωστε, και η ψυχή της ίδιας της τεχνικής.

Η βασική εργασία του χάκερ είναι η «αφαίρεση του κόσμου», η ανοικτότητά του στις μελλοντικές του εικόνες, στις πληροφορικές του μεταμορφώσεις. «Η παραγωγή νέων εννοιών, νέων αντιλήψεων, νέων αισθήσεων μέσα από ανεπεξέργαστα δεδομένα». Αυτή η επινόηση όλο και πιο νέων κόσμων καθιερώνει το χάκεμα ως τη ποιητική γλώσσα της εποχής μας, τη γλώσσα που είναι μπροστά από κάθε αναπαράσταση, από κάθε ταυτότητα. Μια καθαρή φιλοσοφική αφαίρεση. Η πληροφορία, όπως επισημαίνει ο Wark, είναι η πρώτη ύλη, με την οποία παράγεται η αφαίρεση μέσα στην ιστορία. Μέσα από την πληροφορική αφαίρεση του παρόντος, μέσα από το ξεπέρασμα της φόρμας του, αναδύονται οι επερχόμενες ταυτότητες, οι μελλοντικές διαφορές. Αυτή η αφηρημένη και άυλη φύση της πληροφορίας, που πάνω της εγγράφεται τώρα μια νέα πάλη των τάξεων, αυτή των παραγωγών της πληροφορίας και αυτών που θέλουν να τη μονοπωλήσουν. Η προστασία των ευρεσιτεχνιών, τα πνευματικά δικαιώματα, η πληροφορική πειρατεία είναι ζητήματα που δεν ανήκουν στο πολιτισμικό περιβάλλον της πληροφορίας, αλλά στη συγκεκριμένη γλώσσα του κράτους και του εμπορίου. Ζητήματα διαθέσιμα πλέον στην αφαιρετική, αποδομητική πρακτική αυτής της χακερικής τάξης.

Η αφαίρεση που μετατρέπει τον κόσμο σε μια ελεύθερη πληροφορία, ανοίγει ταυτόχρονα και το δρόμο για «τη δυνητικότητα της επιθυμίας και την πιθανή της απελευθέρωση από την εμπορευματοποίηση», λέει ο Wark. Από τη στιγμή που το εμπόρευμα είναι η εικόνα, η εικόνα της πληροφορίας, είμαστε ήδη στη σφαίρα του εικονικού και «στο εικονικό δεν τίθεται πια ζήτημα αξίας» (Baudrillard). Η αξία συνδεόταν πάντα με το αντικείμενο, αλλά το αντικείμενο πλέον εκλείπει. Είμαστε ξανά στη σφαίρα της ανταλλαγής.

Πρώτη δημοσίευση: Ελευθεροτυπία / Βιβλιοθήκη, 13.11.2010