Μεταγραφές του βιώματος

Μανώλης Μπαμπούσης 
Βρέθηκε το μέλλον 
Εκδόσεις Σμίλη 

Θα ’μαι σύντομος, στην πραγματικότητα ένα μικρό σχόλιο μόνο, πάνω σ’ ένα ζήτημα που εγείρει το βιβλίο.

Αυτό που εντοπίζεται, που εντοπίζω εγώ τουλάχιστον, ή που μου προξένησε ένα ενδιαφέρον, στο βιβλίο του Μανώλη Μπαμπούση, είναι η αντοχή, η σθεναρή αντοχή, ενός ίχνους, απ’ την επικράτεια του κόσμου. Το ίχνος ενός βιώματος, του βιώματος της πραγματικότητας, που ’ναι κι ένα ίχνος απογοήτευσης πάντα, (θυμηθείτε τι μας λέει ο Έλιοτ), μιας ριζικής απομάγευσης, κυρίαρχη σ’ αυτό εδώ το βιβλίο.

Βέβαια το πως εγγράφεται αυτό το ίχνος, κι αν εγγράφεται, το τι απολύει και το τι διασώζει απ’ αυτή τη μεταγραφή, είναι μια ολόκληρη ιστορία, που ούτε ακροθιγώς δεν μπορούμε να θίξουμε εδώ, είναι η ιστορία της γραφής και δη της ποιητικής γραφής. Ο Adorno έχει στοχαστεί πάνω στα αδιέξοδα αυτής της μετά-γραφής, και πόσο μάλλον όταν υπάρχουν και τ’ αδιέξοδα της μοναδικής, κάθε φορά, υπογραφής, η αλήθειά της, η εμβέλειά της, κλπ... Όλα αυτά είναι συνεχώς υπό τη κρίση του αναγνώστη, οφείλουν να είναι, αλλά κι όλα όμως είναι κρίση, το ίχνος, που, όπως μας κατέδειξε κι η ψυχανάλυση, είναι η ίδια η κρίση, η γλώσσα της κρίσης. Γιατί το ποίημα ενώ γράφει αυτό το ίχνος την ίδια στιγμή το διαστρέφει, το αποδίδει στην καταγωγική του απώλεια, σε μιαν καθ’ ολοκληρίαν αδυναμία. Γράφω μέσα σ’ αυτή την αδυναμία, γράφω εκεί όπου αυτή με εγγράφει, όπου αυτή με υπαγορεύει εξ ολοκλήρου.

Και κάπου εδώ εγείρεται και το ύφος του κειμένου που κάθε άλλο παρά αισθητικό είναι. Η κρίση της πραγματικότητας, η κρίση που μας επιφέρει η πραγματικότητα, μας διαθέτει και τη κρίση της γλώσσας. Μόνο στο καθεστώς αυτής της γλωσσικής διασάλευσης μπορεί η ποιητική γλώσσα να μαρτυρήσει την αρνητικότητα του κόσμου. Η έκφραση απλώς της απογοήτευσής μας δεν μας εξαιρεί απ’ τη διαλεκτική του κόσμου, αλλά ούτε και μας διανοίγει στις ποιητικές δυνατότητες της γλώσσας. Χρειάζεται, όπως θα πει κι ο Celan, η γλώσσα να σταθεί ενάντια στον εαυτό της. Το ποιητικό έργο έτσι δεν αναφέρεται, δεν περιγράφει, δεν αναμεταδίδει, δεν αναλίσκεται στο άλλο του κόσμου, αλλά γίνεται αυτό, που ο Lacoue Labarthe, θα πει τόσο ωραία: «το άλλως Άλλο». Μία αλλότητα δηλαδή, μια ριζική ετερότητα, αυτή η ίδια η διακινδύνευση της γλώσσας, η απόσυρσή της, οι ηχηρές της αποσιωπήσεις. Στην ακρώρεια αυτής της διακινδύνευσης δοκιμάζεται λοιπόν κι αυτό το βιβλίο, η όποια αντοχή κι η όποια διαθεσιμότητά του.

Κλείνω, χωρίς βέβαια να χω καμιά ψευδαίσθηση ότι κάτι μόλις μπορεί και να ’χω ανοίξει, μ’ ένα απόσπασμα απ’ το βιβλίο, που φωτίζει, ελπίζω, όλα τα παραπάνω αδιέξοδα που μπορούν όμως να γίνουν και διέξοδοι.

ΑΡΧΙΖΕΙ Η ΣΥΝΑΥΛΙΑ

των οκτώ μποφόρ για είκοσι μεγάλους ευκαλύπτους, μία μουριά, δέκα βελανιδιές πέντε αχλαδιές, εννέα πεύκα δέκα κυπαρίσσια αρχίζει ο θόρυβος από το τρίψιμο ενός λεμονιού ενός πεινασμένου γάτου από πολλά τζιτζίκια, μιας μπετονιέρας ο βόμβος ενός αεροπλάνου το plane finder, έδειξε την πτήση της El Al 1180, για Τελ Αβίβ το human finder εντόπισε χίλιους διακόσιους νεκρούς

Έκλεισα τα μάτια μεγάλη η διαφορά χωρίς ήλιο πέτυχε, ίσως από τύχη, το αδύνατο χώρεσαν σε βίλες ολόκληρο νησί στην πραγματικότητα χωρίς μάχη υπήρξαν πτώσεις στη φιλόξενη άμμο στα ζεστά νερά πληγώθηκαν πατούσες

κάθε βράδυ στο κρεβάτι γδέρνονται φεύγουν μακριά χωρίς τη συγκατάθεσή μου ούτε σ’ ένα όνειρο πλέον κυρίαρχοι

Πωλείται τυφλό οικόπεδο για ανέγερση μνημείου της πίκρας και της απώλειας θα φυτέψω πικροδάφνες γύρω του

Έγινε το δάσος κήπος οι αμμουδιές ξαπλώστρες το σπίτι πάνω στον βράχο το λέγανε Ελλάδα τα παιδιά

Κουβαλούν στα χέρια τη ζωή τους ό,τι έμεινε από το κύμα, το μυαλό τους

Περιμένουν η οθόνη την εικόνα η μουσική τα μπαρ την προέγκριση η ηχορύπανση τη δεξιά η προστυχιά η προστυχιά την αριστερά το βόλεμα τα ιδανικά η απονομή τον ομότιμο η περιουσία την υιοθεσία
ο θάνατος την αναγνώριση η αναγνώριση την έκθεση η έκθεση τα έργα τα έργα τον καλλιτέχνη τον καλλιτέχνη η έμπνευση

Βουλωμένα φρεάτια οι φωνές κτισμένες παραλίες μαγαζιά της νύχτας οι προσδοκίες κουράστηκα

Σπάνε τη ζωή μας στον τοίχο όλες τις ώρες τις γεμάτες ώρες τις ελεύθερες ώρες διαρρέουν στο διαδίκτυο οι χαλαρές μέρες οι σκληρές μέρες περιμένουν, ως επικήδειο τα γενέθλια, σκηνοθετημένα όλα άρτια

Το τελευταίο φως της μέρας λούζει τις άλπεις μια ώρα αργότερα στις βραχώδεις πλαγιές του Αιγαίου ξεκινούν οι δεξιώσεις


Το παραπάνω κείμενο ήταν μια παρέμβαση στην παρουσίαση του βίβλου στις 19-6-2019.